„ZA DZIAŁEM PÓL STAROŻYWIECKICH OSADZONA JEST"
- powstanie wsi Zadziele
Zadziele było wsią z początku XVII wieku. Leżało na szlakach wiodących z Żywca do Andrychowa i Suchej oraz przez Kęty na północ Polski, a założone zostało przez ówczesnego właściciela Żywiecczyzny - Mikołaja Komorowskiego. W swych działaniach postawił on na dynamiczny rozwój gospodarki opartej o majątki folwarczne. Dawały one określone wpływy dla dworu oraz organizowały życie ludzi, zamieszkałych na terenach będących jego własnością. Tworząc folwark w Starym Żywcu, Komorowski musiał zbudować nową osadę dla ludzi, których trzeba było z tego miejsca usunąć. Andrzej Komoniecki w „Dziejopisie” dokładnie opisał w jaki sposób doszło do powstania wsi. Pierwszym faktem, który do tego doprowadził była decyzja pana Żywiecczyzny Krzysztofa Komorowskiego dotycząca przyznania prawa do ziemi na terenie osady Stary Żywiec mieszkającym tam gospodarzom. Wójt żywiecki zanotował, że ów łan ziemi „sołtysi nazwany (...) między kmiecie podzielił i rozdał, a wsią osadził, przezwawszy Stary Żywiec”. Podział Żywiecczyzny po śmierci Krzysztofa pociągnął za sobą zasadnicze zmiany gospodarcze na tym obszarze. Jego syn Mikołaj Komorowski w 1608 roku „ (...)folwark starożywiecki zbudował i te grunta na folwark obrócił. a tych kmieci ze wsią gdzie indziej przeniósł i nową wieś Zadziele w końcach gruntów założył i ról ośm wydzielił i poddanych tamże osadził, jako teraz jest”. w rozdziale „Nazwiska wsi Państwa Żywieckiego skąd poszły od przodków” kronikarz objaśnia pochodzenie nazwy osady: "Zadziele, że za działem pól starożywieckich osadzona ta wieś jest, co przedtem Starym Żywcem była, ale się musiała dla folwarku zbudowanego na Zadziele przemienić”. Wieś powstała za linią ograniczającą miasto i tak przyjęła się topograficzna nazwa Zadziele. Pierwotni jej mieszkańcy byli zatem chłopami przesiedlenymi ze Starego Żywca, którzy na nowym miejscu układali swe życie, a związani byli z nowo utworzonym gospodarstwem folwarcznym.
Macierzystą parafią mieszkańców Zadziela był kościół p.w. Wszystkich Świętych w Starym Żywcu. Andrzej Komoniecki napisał, że świątynia powstała w czasach, o których „ pamiętnika nie masz”, a zbudowana była „z drzewa cisowego, naonczas obficie tu będącego”. Budowla spłonęła ok. 1477 roku podczas najazdu starosty krakowskiego Jakuba z Dębna, lecz została wkrótce odbudowana tym razem z drzewa jodłowego. w następnych latach kościół uległ kolejnemu zniszczeniu, tym razem rwący nurt rzeki zalał świątynię naruszając jej konstrukcję. Została ona odbudowana około 1507 roku, a za materiał posłużyło ocalałe z powodzi drewno. Kościół otoczony kamienno-drewnianym murem stał dumnie w pobliżu Soły. Dookoła niego rozciągały się rozmokłe tereny, za którymi rozpoczynały się pola uprawne oraz wiejskie zagrody. Drugą budowlą, która kojarzyła się ze Starym Żywcem była kapliczka św. Wita. Miejsce to zawsze szczególnie traktowano prawdopodobnie za sprawą kultu pogańskiej bogini Żywi. Od jej imienia - jak głosi jedno z podań - przyjęła się później nazwa samego miasta.
Historia wsi sięga 1966 roku, gdy nowoutworzony zbiornik sztucznego Jeziora Żywieckiego zalał Stary Żywiec, część Zarzecza i Zadziele. Rodziny z Zadziela zostały przesiedlone do innych wsi i miejscowości powiatu żywieckiego. Wieloletnia społeczność zadzielska przestała istnieć. Rody, które żyły ze sobą od wieków, zdziesiątkowane przez wojnę ostatecznie zostały od siebie oddalone nakazami administracyjnymi, zamieszkały w około 40 innych miejscowościach. Na dnie jeziora spoczęły ruiny domów, zakładów i przydomowych gospodarstw. Część ciał ze starożywieckiego cmentarza przeniesiono na nowe miejsce wiecznego spoczynku na Górze Burgałowskiej, jednak wiele osób na zawsze pozostało w miejscu pierwotnego pochówku.
